Tlenek węgla (czad)

Tlenek węgla, zwany potocznie czadem (CO) jest bezbarwnym, pozbawionym zapachu gazem, co powoduje trudności z jego wykryciem. Czad jest niedrażniący – nie ma smaku, barwy, nie szczypie w oczy i nie drapie w gardle. Dlatego czad nazywany się cichym zabójcą. Czad powstaje podczas niepełnego spalania materiałów palnych. Źródłem czadu mogą być źle zainstalowane lub niesprawne przewody kominowe, piece grzewcze, kominki czy kuchenki gazowe. Tlenek węgla stanowi ogromne zagrożenie dla życia i zdrowia, ponieważ bardzo łatwo łączy się z hemoglobiną (od 250 do 300 razy szybciej niż tlen) i szybko dostaje się do organizmu. Czad powoduje niedotlenienie tkanek i zatrucie nim często prowadzi do śmierci.
 

Skąd się bierze czad, jakie mogą być źródła powstawania tlenku węgla?

Czad może powstać przy niepełnym spalaniu każdego z paliw: gazu, drewna, węgla czy oleju opałowego. Może wydostawać się z takich urządzeń jak: stary podgrzewacz gazowy, kocioł na węgiel, kocioł gazowy, kominek czy nawet zwykły palnik gazowy w kuchni. Najczęściej źródłami czadu są niesprawne lub źle zainstalowane instalacje grzewcze, podgrzewacze gazowe oraz nieszczelne lub niedrożne przewody kominowe i wentylacyjne. Urządzenia zamontowane w małych pomieszczeniach (np. łazience), bez sprawnego przewodu kominowego, mogą w ciągu minuty wyprodukować śmiertelną dawkę tlenku węgla.
 

Jak chronić się przed czadem?

Do zatrucia tlenkiem węgla najczęściej dochodzi z powodu niewłaściwej eksploatacji budynku i zainstalowanych w nim urządzeń i instalacji grzewczych. Aby uchronić się przed zatruciem tlenkiem węgla trzeba przestrzegać następujących zasad:

  1. już na etapie budowy należy zadbać o prawidłowe wykonanie komina i dobór zgodny z rodzajem urządzenia grzewczego,
  2. w pomieszczeniach, w których znajdują się urządzenia grzewcze, należy zapewnić odpowiednią wentylację,
  3. nie wolno zatykać przewodów wentylacyjnych i kratek wentylacyjnych, np. w drzwiach do łazienki,
  4. niezbędne są regularne przeglądy przewodów wentylacyjnych i spalinowych. Istotne jest także ich czyszczenie. Wszystkie prace związane z konserwacją czy modernizacją urządzeń grzewczych muszą być wykonywane przez osoby wykwalifikowane i mające odpowiednie uprawnienia,
  5. zakazane jest stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej (okapy kuchenne) w pomieszczeniach z kominkami i kotłami z otwartą komorą spalania i grawitacyjnym odprowadzaniem spalin (może to doprowadzić do zasysania spalin oraz odwrócenia ciągu w przewodach wentylacji grawitacyjnej),
  6. warto wyposażyć mieszkanie w czujniki dymu i tlenku węgla. Detektor tlenku węgla zasygnalizuje pojawienie się czadu,
  7. sprzęt okazyjny, z drugiej ręki, bez odpowiedniej specyfikacji technicznej, to tylko pozorna oszczędność, która może kosztować nas życie. Dlatego inwestujmy w nowoczesne urządzenia mające odpowiedni atest.

Objawy, które mogą wskazywać na zatrucie tlenkiem węgla:

  1. zawroty głowy
  2. nudności wymioty,
  3. zaburzenia równowagi i orientacji,
  4. osłabienie,
  5. zaburzenia świadomości (aż do śpiączki włączania),
  6. drgawki,
  7. bóle w klatce piersiowej,
  8. nagłe zatrzymanie krążenia.

Postępowanie:

  1. przerwij narażenie – jeśli to możliwe usuń poszkodowanego z zagrożonego miejsca, lub przewietrz pomieszczenie, wyłącz dopływ gazu do palnika (piecyka)
  2. oceń stan poszkodowanego,
  3. jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha prawidłowo – ułóż go w pozycji bezpiecznej,
  4. zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny (okryj go),
  5. wezwij pogotowie ratunkowe,
  6. kontroluj stan poszkodowanego.